9 Mart 2017 Perşembe

Yeni Zelanda'nın yerli halkı Maorilere özgü iki kişilik bir taktik ve zekâ oyunudur. Resimde görülen sekizgen şekil kâğıda, toprağa ya da kumsalda kuma çizilerek oynanır. Her oyuncunun farklı renkte 4'er taşı vardır.

İlk oyuncu taşlarını istediği şekilde köşelerdeki noktalara yerleştirir. Sıra diğer oyuncuya geçer; bu oyuncu da taşlarını boş kalan köşelere yerleştirir. Böylece yalnızca ortadaki nokta boş kalır. Bundan sonra oyuncular sırayla birer hamle yaparlar. Hamle, oyuncunun bir taşını boş bir noktaya hareket ettirmesidir. Taşlar birbirinin üstünden atlayamaz  yalnızca çizgileri takip ederek boş noktalara doğru kaydırılabilir. Bir noktada birden fazla taş bulunamaz. Oyunda amaç, rakip taşlan sıkıştırarak hareket etmelerini engellemektir. Ancak bu durumda oyuncunun bir taşı ortadaki noktada olmalıdır; yoksa rakip taşlan sıkıştırmak mümkün değildir. Bunu başaran oyuncu oyunu kazanır. Oyunun başlangıcında taşlarınızı nasıl yerleştirdiğiniz çok önemlidir. Bir süre sonra oyunu birkaç hamlede kazanacak kadar ustalaşabilirsiniz.

Word Belgesi

Üçtaş

Üçtaş en basit ve en eski tablalı oyunlardan biridir. Arkeolojik araştırmalar oyunun eskiçağdan beri yere çizilerek oynandığını ortaya çıkarmıştır. Üçtaş tablası kareyi enine ve boyuna bölen 2 çizgiden oluşur. Şekli yere ya da kâğıda çizebilirsiniz.

Oyun 2 kişiyle oynanır ve her oyuncunun 3'er taşı vardır. Oyuncuların amacı, kesişme noktalarına yerleştirilen taşlarla yatay, dikey ya da çapraz yönde bir sıra oluşturmaktır. Oyuncular taşlarını sırayla ve teker teker boş kesişme noktalarına yerleştirerek oyunun başlangıç konumunu oluştururlar. Sonra her oyuncu sırayla bir taşını komşu bir boş noktaya geçirir ve üçlü bir sıra oluşturmaya çalışır. Taşlarıyla ilk sırayı oluşturan oyuncu kazanır.



Üçtaş hızlı oynanması gereken bir oyundur. Taraflardan birinin kazanabilmesi ancak rakip oyuncunun taktik hatası yapmasıyla mümkündür. Bu yüzden fazla düşünülerek oynandığında genellikle kazanan olmaz. Oyuncu kendi taşlarıyla bir sıra oluşturmaya çalışırken rakip oyuncunun sıra oluşturmasını da engellemelidir.


Eskiçağda Tris olarak bilinen Üçtaş günümüzde birçok ülkede Uçlu Morris ya da Üçlü Değirmen olarak anılır. Kıbrıs'ta Andrez Oyunu adıyla bilinir. Ülkemizde bazı yörelerde Cüz, Dam, Dom, Üçleme, Üçlük gibi adlar altında benzer kurallarla oynanır.

Word Belgesi

Tilki

Tilki oyunu yere çizilerek oynanan strateji oyunların en eskilerinden biridir. Ovun hakkındaki en eski kayıt İzlanda efsanelerinde yer alır. Bu efsaneler, bazı tarihçilere göre MS 1300 yılından kalmadır. Bu oyundan zamanla birçok farklı oyun türemiştir, ancak oyunun ana fikri değişmemiştir: Oyun eşit olmayan güçler arasında geçen savaşları simgeler.


İki kişilik oyun, üzerinde 20 hane bulunan artı şeklindeki tabla yere, kuma ya da kâğıda çizilerek oynanır. Oyunda tilkiyi simgeleyen 1 taş ile kazları simgeleyen 17 taş kullanılır. Oyunculardan biri tilki taşıyla, diğeri kaz taşlarıyla oynar. Oyunun başında taşların dizilimi resimdeki gibidir. Her oyuncu sırayla bir taşını tablanın boş bir kesişme noktasına kaydırarak bir hamle yapar. Kazlar yalnızca ileri ve gen hareket edebilirler, ama tilkiyi kıramazlar. Tilki her yöne hareket edebilir ve bir kazın üzerinden kazın arkasındaki boş noktaya atlayıp bu  kazı yiyip oyun dışı bırakabilir. Kazlar tilkiyi hareket edemeyerek şekilde kuşatırlarsa oyunu kazanırlar. Kazların sayısı tilkiyi kuşatamayacak kadar azalırsa oyunu tilki kazanır

Word Belgesi

Tabula Lusoria

Tabula Lusoria adlı iki kişilik oyunun Roma döneminden kalma olduğu sanılmaktadır. Üçtaş ve Tik-Tak-To'ya benzeyen bu oyunu, resimdeki şekli kâğıda ya da toprağa çizerek oynayabilirsiniz. Piyon yerine küçük çakıl taşları ya da madeni paralar kullanabilirsiniz.

Her oyuncunun farklı renkte 3'er pulu ya da taşı vardır. Oyun tablası bir daire ve onu merkezden geçerek 8 eşit dilime bölen 4 çizgiden oluşur. Tarafların amacı taşlarının üçünü de aynı hat üzerinde üç noktaya yerleştirmektir. Bu noktalar düz çizgiler üzerinde ya da daire çevresindeki eğri üzerinde olabilir. Taşların oyunun başlangıcındaki dizilimi şekilde görüldüğü gibidir.


Hamleler sırayla yapılır. Oyuncular hamleleri, taşlarını komşu kesişme noktalarına doğru ilerleterek yaparlar. Taşlar rakip taş bulunan hanelere ilerletilemez. Ancak bu oyunda Üçtaş'tan farklı olarak, oyuncular taşlarını rakip oyuncunun taşının bulunduğu hanenin üzerinden atlatabilirler. Taşlarını düz ya da eğri bir hat üzerinde yan vana herhangi üç nokta üzerine dizmeyi başaran oyuncu oyunu kazanır.
Word Belgesi

Surakarta

 Uzakdoğu'da bir adalar devleti Endonezya'da çok sevilen bu taktik oyunu ismini Cava adasının en önemli şehirlerinden biri olan Surakarta'dan alır. Endonezya'da bu oyuna yalnızca Oyun adı verilir.

Endonezya'da çocuklar bu oyunu genellikle kuma çizerek ve taş yerine deniz kabukları kullanarak oynarlar. Siz bu oyunu vere ya da bir kâğıda çizerek oynayabilirsiniz. Surakarta iki kişiyle oynanır ve her oyuncunun 12 taşı vardır. Rakip oyuncuların taşları farklı renkte olmalıdır.

Resimde gördüğünüz oyun tablasını oluşturmak için önce 6 dikey ve 6 yatay çizgiden oluşan bir kare çizmelisiniz. Bu karenin içindeki çizgilerin kesişme noktaları ve köşeler oyuncuların taşlarıyla hamle yapacakları noktalardır. Karenin her köşesine biri küçük, biri büyük iki tane daire çizilir. Oyuna başlarken her oyuncu taşlarını önündeki ilk iki sıranın üzerindeki noktalara yerleştirir; böylece oyun alanının ortasındaki iki sıra boş kalır. Oyunda amaç rakip oyuncunun bütün taşlarını kırmaktır. Hangi oyuncunun ilk hamleyi yapacağına karar verilir ve ilk oyuncu taşlardan birini bir nokta ileri, geri veya çapraz yönde hareket ettirir. Taşlar başka bir taşın bulunduğu noktalardan geçemez ya da üzerinden atlayamaz.
Rakip bir taşı kırmak için dairelerden geçen yolları kullanmak gerekir. Bu sırada kat edilen yolun uzunluğunun bir önemi yoktur. Önemli olan yolun boş olmasıdır. Taş bu sırada çapraz hareket edemez, yalnızca yatay ve dikey yollardan geçebilir. Bir taş, örneğin yatay bir çizgi üzerinden bir daireye kadar gelip, daireden geçip dikey bir çizgi üzerinden ilerler ve rakip bir taşa kadar gelir ve onu Arar. Taşlar rakip bir taşı kırmak için birkaç daireden geçen bir yol da seçebilirler. Ancak taşlar, başka bir taşı kıramayacaklarsa daireleri kullanamazlar


Kırılan taş oyundan çıkartılır. Bütün taşları kırılan oyuncu oyunu kaybeder.

Word Belgesi

Pong Hau Ki

Pong Hau Ki Çin'de ve Kore'de oynanan geleneksel bir oyundur. İki kişilik bu oyunda her oyuncunun farklı renkte 2'şer taşı vardır. Pong Hau Ki'yi kumda ya da kâğıt üzerinde oynayabilirsiniz. Oyunun başında taşlar oyun tablasına Şekil l'deki gibi dizilir.

Oyuncular taşlarını sırayla bir kesişme noktasından diğerine doğru ilerletirler. Oyunun amacı rakibin taşlarını hamle yapamayacak şekilde bloke etmektir. Taşları rakip oyuncu taşları tarafından bu şekilde sıkıştırılan oyuncu oyunu kaybeder. Şekil 2'de gösterilen pozisyonda oyunu siyah kazanır.


Oyunda taşlar birbiri üzerinden atlatılamaz. Oyunun bazı çeşitlemelerinde, taşların dizilmesi de oyunun bir parçasıdır. Oyuncular birer birer taşlarını istedikleri noktalara yerleştirdikten sonra ovun yukarda anlatılan kurallarla sürdürülür.

Word Belgesi

Pentalfa

Pentalfa Yunanca'da 5 kollu yıldız anlamına gelir. Hindistan'da bu oyuna Lam Turki ismi verilir. Tek kişilik bir oyun olan Pentalfa aslında bir tür matematik bilmecesidir. Bu oyunu 5 kollu bir yıldızı yere, kuma ya da bir kâğıdın üzerine çizerek oynayabilirsiniz. Oyunda 9 taşa ihtiyacınız olacak.


Yıldızın üzerinde, resimde görüldüğü gibi, 5 kesişme noktası, 5 de köşe olmak üzere toplam 10 nokta vardır. Oyuncu 9 taşım da yıldızın noktalarına yerleştirir. Noktalardan biri boş kalır. Oyuncu taşları birbiri üzerinden atlatarak birer birer dışarı çıkarmaya çalışır. Bir taş komşu bir taşın üzerinden, düz bir hat üstünde boş bir noktaya atlatılır. Üzerinden atlanılan taş oyundan çıkarılır. Oyunda amaç geriye tek bir taş kalana kadar, bu şekilde taşları tek tek dışarı çıkartmaktır. Taşların yeri oyun sırasında değiştirilemez.

Word Belgesi

Lau Kata Kati


Lau Kata Kati Bengal'le Hindistan'da çok yaygın bir zekâ oyunudur. Dama’ya benzer ve iki kişiyle oynanır. Resimde gördüğünüz şekli yere ya da kâğıda çizebilirsiniz.


Her oyuncunun farklı renkte 6'şar taşı vardır. Oyuna başlarken taşlar resimde görüldüğü gibi dizilir. Yalnızca ortadaki nokta boş bırakılır. Her oyuncu sırayla bir taşını düz bir çizgi üzerinde komşu boş bir noktaya oynar. Rakip bir taşı kırmak için bu taşın üstünden atlamak gerekir. Bunun için kırılan rakip taşın, yine düz bir çizgi üzerinde arkasındaki nokta boş olmalıdır. Oyuncular bir hamlede arka arkaya birkaç taş kırabilirler. Rakibinin bütün taşlarını kıran oyuncu oyunu kazanır.

Word Belgesi

Ko-No

Ko-No Koreliler tarafından kâğıt üzerinde oynanan strateji oyunlarına verilen genel isimdir. En yaygın Ko-No oyunu 4x4'lük bir tabla üzerinde 2 kişi tarafından oynanır.

Her oyuncunun farklı renkte 7'şer taşı vardır. Oyunun başlangıcında taşlar tablaya yukarıdaki şekilde dizilir. Tarafların amacı taşlarını, oyunun başında rakibin taşlarının bulunduğu pozisyona yerleştirmektir; yani oyun boyunca iki tarafın taşları yer değiştirir. Bunun yaparken, oyuncular taşlarını bir kesişme noktasından komşu bir noktaya ya da çapraz bir kesişme noktasından doğru ilerletebilirler. Taşlar ileriye ya da geriye doğru hareket edebilir. Her hamlede taşlar tek bir kenar ya da çapraz yol kat edebilirler. Oyuncu taşlarını  rakip oyuncunun başlangıç pozisyonunu oluşturacak şekilde karşı tarafa rakibinden önce yerleştiren oyuncu kazanır.


Word Belgesi

Konane (Haıvai Daması)

Haıvai Daması olarak da bilinen Konane damayı andıran bir strateji oyunudur. Konane farklı boyutlarındaki tablalarda oynanabilir. Tablayı çizerken dikkat edeceğiniz nokta, yatay ve dikey kenarlarda eşit sayıda hane olması, yani tam bir kare olmasıdır. Oyunda kullanılacak taşlar tabladaki hanelerin sayısında ve yarısı farklı renkte örneğin yarısı siyah, diğer yarısı beyaz olmalıdır. Papamu adı verilen tablanın boyutu büyüdükçe oyunun süresi de uzar.

Oyunun başlangıcında, tabladaki bütün haneler bir siyah, bir beyaz taş olmak üzere doldurulur. Oyunculardan biri siyah, diğeri beyaz taşlarla oynar. Oyuna siyah başlar; oyuncu ilk hamlesinde merkezdeki ya da tablanın köşelerindeki siyah taşlardan birini alır. Rakip oyuncu ise alınan siyah taşın yanındaki ya da çaprazındaki taşlardan birini almalıdır. Bu ilk iki hamleden sonra oyuncular taşlarını, rakip taş üzerinden atlatarak birbirlerinin taşlarını kırmaya başlarlar. Bir hamle içinde, damada olduğu gibi, birden çok taş alınabilir. Bunun için üzerinden atlanan taşın ardındaki hanenin boş olması gerekir. Birleşik hamleler düz bir hat üzerinde yapılır, yani taşlar hamle sırasında yön değiştiremez ve çapraz hareket edemezler. Ancak, birleşik hamle yapabilmek için, üst üste yapılan her hamlede bir taşın kırılması gerekir. Oyunu, son atlayışı gerçekleştiren oyuncu, yani sona kalan taşın sahibi kazanır.


Oyunla ilgili ilk detaylı bilgilere İngiliz kaşif Kaptan Cook'un günlüklerinde rastlanmıştır. Günlükte 1 m eninde, 238 haneli bir Konane tablasından söz edilir.
Word belgesi

İnekler ve Leoparlar

İnekler ve Leoparlar Asya kökenli bir tablalı oyundur. Tıpkı 16 Asker oyununda olduğu gibi, bu oyunda da tarafların piyon sayısı farklıdır; oyunculardan birinin 2, diğerinin 24 piyonu vardır. 2 piyon leoparları, diğer 24 piyon ise inekleri temsil eder. Piyon olarak metal para, düğme ya da taş kullanabilirsiniz.

İlk hamleyi leoparlar yapar. Oyuncu leopar piyonlarından birini, tablanın herhangi bir noktasma koyar. İlk leoparı yerleştirmek için genellikle merkezdeki kesişme noktası seçilir. Daha sonra sıra ineklere gelir. İlk inek tabladaki yerini aldıktan sonra sıra ikinci leopara gelir. İkinci leopardan sonra karşı taraf ikinci ineği de tablaya yerleştirir. Bu aşamadan sonra sıra leoparlara geldiğinde, leoparlar hamle yapmaya başlayabilirler. İnekler 24 piyonun hepsi tabla üzerindeki yerlerini almadan oyuna başlayamazlar. Bu nedenle yerleştirme aşamasında, sürüden birkaç inek feda etmek zorunda kalırlar. Leoparlar yalnız başına kıstırdıkları bir ineği, yine dama ve benzeri oyunlarda olduğu gibi, arkasındaki boş haneye atlayarak kırabilir, yani Öldürebilirler. İnekler ise leoparları kıramaz; inekler oyunu ancak, leoparları kuşatarak kazanabilirler. Bütün piyonlar bir noktadan diğerine yatay, dikey ya da çapraz hareket edebilir. Leoparlar 8 inek öldürmeyi başarırlarsa oyunu kazanırlar. Ancak, avantaj ineklerdedir ve dikkatli manevralarla leoparları hamle yapamayacak duruma getirerek oyunu kazanabilirler.

 Dikkat! Oyunun son hamlelerine kadar avı kazanan taraf belli olmayabilir!

Hatasız oynanan bir oyunda avantaj ineklerde olduğu için, oyuna yeni bir kural ekleyebilirsiniz. Bu kurala göre, piyonların dizilmesi aşamasında inekler tablanın 12 köşesinden herhangi birine yerleştirilemez.


Word belgesi
Boğuşan Yılanlar

Kızılderililere özgü bu oyun iki kişiliktir. Boğuşan Yılanlar farklı uzunlukta tablalarla ve farklı sayıda taşla oynanabilir. Oyundaki amaç rakibin bütün taşlarını kırmaktır. Önce resimde görülen tablayı kâğıda va da toprağa çizin. Küçük şekildeki tablayla oynanacak bir oyun için her oyuncunun 8 piyonu ya da taşı olmalıdır.

Oyunun başında oyuncular taşlarını tablaya resimdeki gibi yerleştirirler; böylece merkezdeki kesişme noktası dışında tabla üzerindeki bütün noktalar doldurulmuş olur. Oyuncular hamleleri sırayla yaparlar. Taşlar bir kesişme noktasından bitişikteki bir kesişme noktasına doğru ilerletilir. Taş kırma hamleleri rakip taş üzerinden, bitişikteki boş haneye atlayarak yapılır. Oyuncular bir seferde birden çok taş kırabilirler. Kırılan taşlar oyundan çıkartılır. Birleşik hamlelerin yapılması için aynı turda yapılan her hamlede bir taşın kırılması gerekir. Tablada taşı kalmayan oyuncu oyunu kaybeder.

 

 
Word belgesi










İsyan Oyunu
İsyan Oyunu ismiyle de bilinen bu strateji oyunu Çin'de oynanır. 16 Asker"i kâğıt-kalemle ya da toprağa çizerek oynayabilirsiniz. Oyun için gereken 17 piyondan biri farklı renkte ya da boyutta olmalıdır. Piyon olarak taş ya da düğme kullanabilirsiniz.

İki kişilik bu oyunda tarafların piyon sayısı farklıdır. Oyunculardan birinin isyancı askerleri temsil eden 16 piyonu, diğerinin ise görevine bağlı bir generali temsil eden tek bir piyonu vardır. Oyunun başında askerler, kareyi çevreleyen 16 kesişme noktası üzerine, general ise tablanın merkezine yerleştirilir. Taraflar hamleleri sırayla yaparlar. Oyuna isyancılar başlar. Askerler ve general her hamlede komşu bir kesişme noktasına doğru ilerleyebilir. Hamleler sırasında piyonlar ve general her yöne doğru en fazla bir hane ilerleyebilir. Kare dışına taşan ve özel bölme olarak adlandırılan üçgen bölgeyi yalnızca general kullanabilir. Ancak general bu alanda askerler tarafından kuşatılırsa, oyunu kaybetmiş sayılır.

Generalin ve askerlerin piyon alma ya da kırma yöntemleri fark-
lıdır. General, iki piyon arasına geldiğinde, her iki isyancı piyonu da kırar. Askerler ise, generali ele geçirmek için, onun her iki yanındaki komşu noktalara ulaşmalıdır. Piyonların kırılabilmesi için, her 3 piyon da düz bir hat üzerinde olmalıdır. Askerlerle oynayan taraf general piyonunu kırdığında oyunu kazanır. Generalin oyunu kazanması içinse, geriye tek bir isyancı kalmış olması gerekir.

Birkaç hamlelik bir oyun örneği vermek gerekirse: İsyancı (Si-
yah) e2'den d2'ye gelir. General (Beyaz) bu hamleye c3'ten b2'ye ilerleyerek karşılık verir ve a3 ve cl noktalarındaki piyonları kırar. Ancak


zaferi kısa sürer; İsyancı d2'den c2'ye ilerler ve generali alarak oyunu kazanır.


Word belgesi

7 Leopar

7 Leopar Sri Lanka kökenli, 2 kişilik bir oyundur. Toprağa, yere, kuma ya da kâğıda çizilerek oynanabilir. Oyunun ana fikri, 16 Asker ve Tilki oyunlarındaki gibi eşit güçte olmayan iki rakibin savaşıdır.
Oyunculardan birinin kırmızı renkli bir taşı vardır; bu taş kaplandır. Diğer oyuncunun 7 siyah taşı vardır, bu taşlar leoparları temsil eder. Leoparlar sayıca üstündür, ama kaplan leoparları yiyerek onları oyun dışı bırakabilir. Leoparlar ise kaplanın çevresini sararak onu hareket edemeyecek şekilde sıkıştırmaya çalışırlar. Yere ya da kâğıda bir eşkenar üçgen çizilir. Bu üçgenin içine, üç-geni boyuna tam ortadan ikiye bölen dikey bir çizgi üçgeni enine üçe bölen iki yatay çizgi eklenir. Böylece, üçgen ile bu çizgilerin kesiştiği noktalar ve üçgenin köşeleriyle birlikte toplam 10 nokta oluşur.
Hamleler bu noktalara yapılır.

Oyunun başında kaplan üçgenin üst köşesine yerleştirilir. Diğer oyuncu ise leoparlarından birini tablada boş bir noktaya yerleştirir. Sonra oyuncular sırayla oynarlar. Leoparlarla oynayan oyuncu ilk hamlesinde taşlarını boş noktalara yerleştirir. Kaplan ise hamle yapar. Kaplan bulunduğu noktaya komşu boş bir noktaya atlayabilir. Kaplanın bulunduğu noktaya komşu noktada bir leopar varsa kaplan düz bir çizgi üzerinde leoparın üzerinden atlayarak onu yiyebilir. Bu durumda leoparın hemen arkasındaki nokta boş olmalıdır. Yenen leoparlar oyun dışı bırakılır. Kaplan bütün leoparları yerse oyunu kazanır. Leoparlar ise kaplanın hamle yapmasını engelleyecek şekilde çevresini kuşatırlarsa oyunu kazanırlar.

Word belgesi

Dokuztaş oyunu

Dokuztaş oyunu, Üçtaş, Tik Tak To gibi, oyuncuların taşlarıyla bir sıra oluşturmaya çalıştığı sıralama oyunlarındandır. Oyun iki kişiyle oynanır ve her oyuncunun 9 taşı vardır. Oyunu iç içe üç kareyi yere veya bir kâğıda çizerek oynayabilirsiniz. Karelerin kenarları orta noktalarından birleştirilir. Böylece, karelerin köşeleri de dahil olmak üzere, toplam 24 nokta oluşur. Oyunun başında her oyuncu sırayla birer taşını bu noktalardan birine yerleştirir. Oyuncular yatay, dikey ya da çapraz bir hat üzerinde üç taşı yan yana dizerek bir sıra oluşturmaya çalışırlar. Üçlü bir sıra oluşturmayı başaran oyuncu, rakibinin bir taşını oyundan çıkartma, yani o taşı kırma hakkına sahiptir. Kırılan taş, rakibin üçlü sıralarına dahil olmayan taşlarından olmalıdır. Ancak, rakibin bütün taşları sıra halindeyse, oyuncu bu sıralardaki taşlardan birini kırabilir.

Oyuncular bütün taşlarını yerleştirdikten sonra sırayla hamle yaparlar. Oyuncu bir hamlede taşım aynı hat üzerinde boş bir komşu noktaya taşır. Oyunun bu bölümünde amaç yine üçlü sıralar oluşturmak ve bu yolla rakibin mümkün olduğu kadar çok sayıda taşını kırmaktır. İki taşı kalan oyuncu, taş alma olanağı kalmadığı için oyunu kaybetmiş sayılır.

Dokuztaş birçok ülkede Morris adıyla bilinir. Ülkemizde oynanan Cüz, Dokuzluk, Dokurcun adlı oyunlar da benzer kurallara sahiptir.


Word belgesi